W nadchodzących miesiącach będziemy świadkami rzadkiego, spektakularnego wydarzenia astronomicznego – na Saturnie zobaczymy przemieszczający się na jego powierzchni ogromny “ciemny punkt” przypominający dziurę.
To efekt przejścia cienia największego księżyca Saturna, Tytana, podczas gdy Ziemia, Saturn i jego pierścienie znajdą się w niemal idealnym ustawieniu. To zjawisko występuje tylko co 15 lat i nie powtórzy się aż do 2040 roku.
Czym jest cień Tytana i dlaczego to wydarzenie jest tak wyjątkowe?
Tytan, drugi co do wielkości księżyc w Układzie Słonecznym – większy nawet od Merkurego – krąży wokół Saturna z okresem około 16 dni. Gdy Ziemia, Saturn i Tytan osiągną odpowiednią konfigurację geometryczną, cień Tytana przetoczy się przez tarczę gazowego olbrzyma. Zjawisko to można porównać do miniaturowego zaćmienia.
Terminy obserwacji i jak przygotować sprzęt
W 2025 roku przewidziano aż 10 tranzytów cienia, z których 7 będzie widocznych między lipcem a początkiem października: 2 i 18 lipca, 3 i 19 sierpnia, 4 i 20 września oraz 6 października.
Preferowanymi regionami obserwacji są tereny obu Ameryk – wczesne poranki dają najlepsze warunki świetlne. Do obserwacji potrzebny będzie teleskop o powiększeniu co najmniej 200× oraz bezchmurne niebo.
Co zyskają naukowcy i obserwatorzy?
Obserwacje tranzytów cienia Tytana na Saturnie dostarczają informacji o atmosferze planety oraz możliwościach wykorzystania geometrii orbitalnej do lepszego rozumienia procesów atmosferycznych.
Tego typu zdarzenia są również szansą dla amatorów, aby samodzielnie doświadczyć kosmicznego spektaklu i lepiej zrozumieć relacje orbitalne w naszym Układzie Słonecznym.
Dlaczego warto obserwować teraz, a nie później?
Kolejna seria tranzytów cienia Tytana na Saturna jest przewidziana dopiero na rok 2040. A już w 2032 roku zobaczymy zupełnie inne zjawisko – pierścienie Saturna oglądane całkowicie „na wprost”, w pełnym, okrągłym widoku. Obecne wydarzenie to więc ostatni wyjątkowy pokaz przed ponad dekadą!
Obserwuj niebo tej wiosny i lata, by nie przegapić tego kosmicznego widowiska: gigantyczna “dziura” na Saturnie to wydarzenie, które na wiele lat zapadnie w pamięć zarówno naukowców, jak i miłośników astronomii.