Nowy artykuł opublikowany w Time opisuje wyniki badania z Nature Communications, które ujawnia, że stres i izolacja związane z pandemią COVID‑19 mogły przyspieszyć starzenie mózgu u osób, które nie zachorowały na COVID‑19.
Badanie wskazuje na znaczące konsekwencje społeczno‑psychologiczne okresu lockdownów i ograniczeń społecznych.
Jak przebiegało badanie i kluczowe wyniki
Naukowcy z University of Nottingham stworzyli model uczenia maszynowego na podstawie skanów mózgów ponad 15 000 zdrowych dorosłych, następnie zastosowali go do 996 uczestników z UK Biobank.
Jedna grupa miała dwa skany przed pandemią, druga miała jeden przed i jeden po jej wybuchu. Osoby z grupy pandemicznej wykazały średnio o 5,5 miesiąca większy „wiek mózgu” niż osoby z grupy kontrolnej, niezależnie od infekcji SARS‑CoV‑2.
Dlaczego dotyczy to także osób niechorujących na COVID‑19
Wyniki sugerują, że sama egzystencja w czasie pandemii – stres, ograniczenia kontaktów, obawy ekonomiczne – mogła wpłynąć na zdrowie mózgu.
Strukturalne zmiany w szarej i białej istocie mózgu występowały zarówno u zakażonych, jak i u ludzi, którzy nigdy nie chorowali.
Kto był najbardziej narażony
Efekt przyspieszonego starzenia mózgu był najsilniejszy u mężczyzn, seniorów oraz osób ze społecznie i ekonomicznie bardziej zagrożonych środowisk – takich jak osoby o niższym wykształceniu, niestabilnej sytuacji zawodowej czy gorszym stanie zdrowia.
Jedynie uczestnicy zakażeni COVID‑19 wykazali jednocześnie spadek wyników w testach poznawczych – spowolnienie przetwarzania informacji i obniżenie elastyczności umysłowej.
Co to oznacza dla zdrowia przyszłości
Chociaż różnica 5,5 miesiąca wydaje się niewielka, może stanowić wczesny sygnał tendencji do szybszego spadku funkcji poznawczych. Badacze podkreślają, że środowiskowe i psychologiczne czynniki wpływają na zdrowie mózgu niemniej niż infekcje.
Według autorów, poprawa stylu życia – aktywność fizyczna, zdrowa dieta, sen, kontakty społeczne – może potencjalnie zahamować te procesy, chociaż mechanizmy odwracalne wymagają dalszych badań.
Znaczenie dla zdrowia publicznego i technologii
W kontekście technologii warto rozważyć rozwój aplikacji, platform i urządzeń monitorujących zdrowie psychiczne i mózgowe – szczególnie w sytuacjach kryzysowych.
Zbieranie danych o samopoczuciu, aktywności społecznej, jakości snu i poziomie stresu w czasie rzeczywistym może pomóc w identyfikacji osób zagrożonych i wspierać interwencje w czasie rzeczywistym.