Delfiny od lat fascynują naukowców swoją inteligencją i złożonymi interakcjami społecznymi. Najnowsze badania nad gatunkiem Inia geoffrensis, zwanym delfinem amazońskim (boto), ujawniły zupełnie nowe, zaskakujące zachowanie: samce celowo oddają mocz w powietrze, tworząc strumienie, które następnie analizowane są przez inne osobniki.
To odkrycie rzuca światło na nieznane dotąd mechanizmy komunikacji wśród ssaków wodnych.
Obserwacje: Nietypowy rytuał samców
Podczas czteroletnich badań nad rzeką Tocantins w Brazylii naukowcy zarejestrowali 36 przypadków, w których samce delfinów amazońskich przewracały się na grzbiet i wyrzucały mocz na wysokość nawet jednego metra nad powierzchnią wody.
Co intrygujące, inne samce natychmiast podpływały do spadających kropel, wkładając w nie pyski lub ścigając strumień. Zachowanie to występowało wyłącznie wśród osobników męskich, co sugeruje jego związek z hierarchią społeczną lub kondycją fizyczną .
Kluczowe wnioski z badań:
- Selektywność płciowa: Zachowanie obserwowano tylko u samców, co może wskazywać na rywalizację o status w grupie .
- Rola węchowych receptorów: Delfiny amazońskie posiadają wrażliwe włoski na pysku, które prawdopodobnie służą do analizy składu chemicznego moczu, np. poziomu hormonów .
- Analogie do innych gatunków: Podobnie jak u psów czy niedźwiedzi, mocz może pełnić funkcję sygnału informującego o gotowości do rozrodu lub dominacji .
Komunikacja chemiczna: Dlaczego mocz?
W środowisku wodnym tradycyjne sygnały zapachowe są trudne do utrzymania, jednak delfiny amazońskie znalazły rozwiązanie. Wyrzucając mocz w powietrze, tworzą chmurę aerozolu, która opada powoli, umożliwiając innym osobnikom jego „próbkowanie”.
Badacze spekulują, że zawarte w moczu związki chemiczne – takie jak hormony steroidowe – mogą przekazywać informacje o zdrowiu, statusie społecznym czy gotowości do rozrodu.
Porównanie z innymi gatunkami:
- Delfiny butlonose: Wcześniejsze badania wykazały, że butlonosy rozpoznają się nawzajem poprzez smak moczu, łącząc bodźce smakowe z dźwiękowymi.
- Ryby i skorupiaki: U gatunków takich jak rak błotny mocz służy jako sygnał agresji, podczas gdy u ryb Astatotilapia burtoni – do oznaczania terytorium.
Technologiczne i metodologiczne wyzwania
Badania nad tym zjawiskiem wymagały zastosowania zaawansowanych technik rejestracji. Naukowcy wykorzystali drony oraz kamery podwodne, aby uchwycić momenty „powietrznego oddawania moczu”.
Analiza próbek moczu pod kątem składu biochemicznego wciąż trwa, a wstępne wyniki sugerują obecność unikalnych markerów związanych z kondycją osobników.
Perspektywy przyszłych badań
Choć odkrycie jest przełomowe, wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi:
- Czy zachowanie jest dziedziczone czy wyuczone? Dotychczas zaobserwowano je tylko u dzikich populacji, co może wskazywać na jego instynktowny charakter .
- Jakie informacje są przekazywane? Konieczne są dalsze analizy hormonalne i genetyczne .
- Czy inne gatunki delfinów wykazują podobne zachowania? Dotąd nie odnotowano takich przypadków u delfinów oceanicznych .
Nowy rozdział w etologii morskiej
„Powietrzne oddawanie moczu” u delfinów amazońskich otwiera drzwi do zrozumienia, jak ssaki wodne adaptują mechanizmy komunikacyjne znane u zwierząt lądowych.
To także przypomnienie, jak wiele tajemnic wciąż skrywają oceany i rzeki naszej planety. Dalsze badania mogą przynieść rewolucyjne odkrycia w dziedzinie socjobiologii i ekologii behawioralnej.