Operacja Paperclip, znana w Polsce jako operacja Spinacz, to kryptonim tajnej akcji amerykańskich służb specjalnych rozpoczętej pod koniec drugiej wojny światowej. Celem przedsięwzięcia było przerzucenie do Stanów Zjednoczonych czołowych niemieckich naukowców, którzy wcześniej pracowali dla Adolfa Hitlera. Pierwotnie operacja nosiła nazwę Overcast i miała pomóc w pokonaniu Japonii, jednak po kapitulacji Tokio otrzymała nowy kryptonim.
Amerykański wywiad był szczególnie zainteresowany specjalistami z dziedzin aerodynamiki, medycyny, broni rakietowej oraz chemicznej. Niemieccy uczeni wraz z rodzinami byli transportowani do USA bez wiedzy i zgody Departamentu Stanu. Dlaczego taka tajemnica? Większość sprowadzonych naukowców była członkami NSDAP lub SS, co mogło wywołać oburzenie amerykańskiej opinii publicznej.
Wernher von Braun – od rakiet V-2 do programu Apollo
Jednym z najcenniejszych naukowców rekrutowanych w ramach operacji Spinacz był Wernher von Braun, który podczas wojny kierował programem rakiet V-2. Po przybyciu do USA von Braun uczestniczył w projektowaniu pocisku balistycznego Redstone, a następnie został pierwszym dyrektorem Centrum Lotów Kosmicznych im. George’a Marshalla w Alabamie.
Kiedy w 1958 roku powstała NASA, wśród pierwszych pracowników znalazło się aż 120 nazistowskich naukowców. Niemieccy specjaliści mieli decydujący wpływ na skonstruowanie pierwszego amerykańskiego satelity Explorer 1 oraz legendarnej rakiety Saturn. Von Braun stał się wręcz gwiazdą telewizji i przez dekady był postrzegany jako ojciec programu kosmicznego USA.
Mroczna przeszłość ukryta w teczkach personalnych
By obejść warunki prezydenta Trumana, amerykańskie służby wymazywały niewygodne części biografii potrzebnych naukowców. Von Brauna opisano jako mało zaangażowanego nazistę, mimo jego rzeczywistych powiązań z reżimem.
Hubertus Strughold, lekarz z obozu koncentracyjnego w Dachau, przeprowadzał brutalne eksperymenty na więźniach, sprawdzając ich wytrzymałość na zamrożenie i próżnię. Te zbrodnicze badania wykorzystano później przy projektowaniu lotów kosmicznych i tworzeniu medycyny kosmicznej. Arthur Rudolph, główny konstruktor rakiety Saturn 5 z programu Apollo, został w 1984 roku deportowany z USA po oskarżeniach o zbrodnie wojenne.
Cena sukcesu kosmicznego
Wielu ekspertów uważa, że Stany Zjednoczone nie wygrałyby kosmicznego wyścigu ze Związkiem Radzieckim bez wiedzy zdobytej przez nazistowskich naukowców. Operacja Spinacz formalnie zakończyła się dopiero w 1990 roku, choć rekrutacja nowych naukowców ustała w 1959 roku. Program pozostawia po sobie trudne pytania o granice moralnych kompromisów w geopolityce i nauce.
Jeden komentarz
dgdfgdfgdf